ابزار های مالی

کارشناسان و فعالان بازارهای مالی عقیده دارند که نبود ابزارهای مالی مناسب در بازار سرمایه، آن را به بازاری تک بعدی و پرخطر تبدیل نموده است. به بیان دیگر کارشناسان بازارهای مالی بر این باورند که تنها افزایش قیمت ها موجب دستیابی به سود می شود و اگر قیمت ها روند کاهشی به خود بگیرند بازار نزولی شده و در بعضی مواقع سقوط آزاد می کند. علت بکارگیری ابزارهای مالی این است که از سقوط بازار در هنگام پایین آمدن قیمت ها جلوگیری نماید. عدم بکارگیری ابزارهای مالی می تواند انگیزه سرمایه گذاران داخلی و خارجی را تا حد زیادی کاهش دهد و همین مسئله موجب عدم استقبال از بازار سهام می گردد.

بررسی اهمیت ابزارهای مالی بورس و نقش آنها در توسعه وگسترش بازارهای پول وسرمایه

دومین همایش ملی و دومین همایش بین المللی مدیریت و حسابداری ایران

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 8 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله بررسی اهمیت ابزارهای مالی بورس و نقش آنها در توسعه وگسترش بازارهای پول وسرمایه

چکیده مقاله :

ابزارهای مالی نقش بسزایی در گسترش بازار سرمایه ایفا می کنند و بازار سرمایه نیاز ضروری به ابزارهای بازارساز و ابزار های مالی ابزارهای جدید مالی دارد تا بتواند وظیفه اصلی خود جهت جلب سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه ایفا نماید تا بازار سرمایه از کارآمدی لازم در این زمینه برخوردار باشد. توجه به گستردگی این ابزارها. که در حال حاضر در اکثر بورس های عمده جهان در حال معامله هستند، موجبات گستردگی بازار سرمایه کشورها می شوند و موسسات نیازمند از راه بازارهای اولیه و ثانویه نیازهای مالی خود را تامین کنند. ‏هدف از این مقاله تشریح ابزار مشتقه و طراحی ابزار نوین برای بازار سرمایه است. شایان ذکر است که این ابزارهای مالی در بسیاری از نقاط دنیا سخت مورد توجه افکار عمومی واقع شده و امید است که در آ ینده نزدیک بتوان از این ابزار در بازار سرمایه ایران نیز بهره گرفت.در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است ابتدا به بیان مبانی بازار بورس پرداخته و سپس تلاش شده است که اهمیت ابزارهای مالی بورس در ایران بویژه نقش آنها در گسترش بازارهای پول و سرمایه. مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس آن پیشنهادات و راهکارهای مرتبط ارایه گردید. است.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MANAGEMENTBONYAD02_103 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

پیرایش، رضا و پرکاری، شیرین،1394،بررسی اهمیت ابزارهای مالی بورس و نقش آنها در توسعه وگسترش بازارهای پول وسرمایه،دومین همایش ملی و دومین همایش بین المللی مدیریت و حسابداری ایران،همدان،https://civilica.com/doc/484671

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1394، پیرایش، رضا؛ شیرین پرکاری )
برای بار دوم به بعد: ( 1394، پیرایش؛ پرکاری )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• ایزدی، حسن اصول و فنون تشکیل سبد سهام تهران: انتشارات .
• جهانخانی , علی، تامین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار .
• خدابخش، عباس, خرید و فروش سهام تهران , انتشارات چالش، .
• روح الامینی، موسی، بازار طلایی بورس تهران، انتشارات فارابی چاپ .
• ریموند پی، نوو، مدیریت مالی جلد دوم _ ترجمه علی .
• عبده تبریزی، حسین، مجموعه مقالات مالی و سرمایه گذاری _ .
• فبوزی، فرانک و مودیلیانی و مایکل فری _ مبانی بازارها .
• کلارک، راجر و همکاران، مدیریت مالی استراتژیک، ترجمه ناصر صنوبر، .
• وستون برگام یوستون مدیریت مالی(2) ترجمه دکتر حسن عبده تبریزی .
• Besley , Scott and Eugene F. Brigham , "Prinicples of .
• Hildreth S.sandra "the dictionary of investment trems" by Dearborn financial .
• Khan .m.y and P.K.Jain "financial management" third edition , by .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

انواع ابزارهای مالی

بزارهای مالی را می‌توان به دو دسته اصلی به شرح زیر از یکدیگر متمایز کرد:

۱ . ابزارهای پایه (Basic Instruments)
ابزارهای پایه را می‌توان به شرح اقلام زیر دانست. این ابزارها اغلب دارای ارزش و قیمت مشخص شده می‌باشند:

۱ . ۱ . اوراق بهادار: شامل انواع سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق مشارکت، اوراق قرضه، و اوراق خزانه دولتی.
۱ . ۲ . کالا: شامل کالاهایی که مقدار و کیفیت آنها استاندارد شده است، مانند نفت یا تولیدات صنعتی همچون شمش فولاد، شمشال سرب یا شمشه مس یا کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت، سویا یا فلزات گرانبها: مانند طلا، نقره، پلاتین، و تیتانیوم.
۱ . ۳. انواع ارزها: مانند دلار آمریکا، یورو اتحادیه اروپایی، ین ژاپن، و یوان چین.

۲ . ابزارهای مشتقه (Derivatives)
ابزارهایی هستند که ارزش آنها بر اساس ارزش یک دارایی پایه تعیین می‌گردد و در واقع از آن دارایی‌ها مشتق می‌شوند. انواع ابزارهای مشتقه را می‌توان به شرح زیر برشمرد:

۲ . ۱ . پیمان‌های آتی (Forwards)
قراردادهایی که طی آن طرفین توافق می‌کنند در تاریخ مشخصی در آینده، مقدار معینی از دارایی موضوع قرارداد را به قیمت توافق شده با یکدیگر معامله نمایند. در این قراردادها کمیت، کیفیت، خصوصیات ابزار پایه و تاریخ و محل دقیق تحویل آنها بر اساس ضوابط بورس استاندارد نشده است و با توجه به این که عموما طرفین قرارداد در زمان عقد آن مبلغی را به عنوان سپرده پرداخت نمی‌کنند خطر عدم ایفای تعهد ( نکول ) توسط یکی از طرفین را دارد.
۲ . ۲ . قراردادهای آتی (Futures)
قراردادهای آتی را می‌توان مشابه پیمان‌های آتی تلقی نمود، با این تفاوت که قرارداد های آتی استاندارد هستند و کمیت، کیفیت، و کلیه خصوصیات ابزار پایه و تاریخ و محل دقیق تحویل آنها بر اساس ضوابط بورس استاندارد شده است. به دلیل استاندارد بودن این ابزارها میتوان انواع مختلف آنها را با یکدیگر معاوضه و معامله کرد.
۲ . ۳ .اختیار معامله (Option)
قراردادی است که یک طرف معامله اختیار دارد (نه الزام و تعهد) که مقدار معینی از دارایی موضوع قرارداد را با قیمت معین و در زمان مشخص بخرد یا بفروشد. در این قراردادها در هنگام عقد قرارداد مبلغی به عنوان سپرده پرداخت می‌شود که در صورت انصراف طرف معامله از انجام آن، این مبلغ از دست خواهد رفت. اختیار معامله را می‌توان به دو نوع به شرح زیر تفکیک نمود:
۲ . ۳ . ۱ . اختیار خرید (Call Option) قرارداد خرید یک دارایی به قیمت معیین که در آن فروشنده اختیار خرید متعهد است در صورتی‌ که خریدار اختیار خرید اقدام به اعمال حق خود برای خرید دارایی کند، آن دارایی را به قیمت توافق شده به وی واگذار نماید.
۲ . ۳ . ۲ . اختیار فروش (Put Option) قرارداد فروش یک دارایی به قیمت معیین که در آن فروشنده اختیار فروش متعهد است در صورتی که خریدار اختیار فروش اقدام به اعمال حق خود برای فروش دارایی کند، آن دارایی را به قیمت توافق شده از وی خریداری نماید.
۲ . ۴ . سوآپ یا قرارداد معاوضه (Swap)
قراردادی است که طی آن مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با یکدیگر معاوضه می‌شود. به بیان دیگر مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نرخ شناور با مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نرخ ثابت معاوضه شده و افرادی که قصد دارند از نوسانات قیمت پرهیز کنند جریان‌های نقد ثابت را ترجیح داده و افرادی دیگر هم با پذیرش ریسک بیشتر جریان‌های نقد شناور را برمی‌گزینند.

آشنایی با ابزارهای مالی ـ بخش اول

● نقش ابزارهای مالی
وجود ابزارهای مالی گوناگون در بازار اوراق بهادار، انگیزش و مشارکت بیشتر مردم را در تأمین منابع مالی فعالیت‌های درازمدت به همراه می آورد. تنوع ابزارهای مالی از نظر ترکیب ریسک و بازده، ماهیت سود و شیوه مشارکت در ریسک، گروه های مختلف را به سوی بازار اوراق بهادار جذب می کند. برای ابزارهای مالی می توان سه نقش متمایز در نظر گرفت:
۱) اول، ابزارهای مالی وسایلی برای نقل و انتقال وجوه از سهامدارانی که مازاد سرمایه دارند و مایل به سرمایه گذاری هستند، به کسانی است که به این وجوه برای سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی نیاز دارند.
۲) دوم، ابزارهای مالی انتقال وجوه را به شکلی انجام می دهند که ریسک سیستماتیک مربوط به جریان نقدی ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه کنندگان وجوه، توزیع مجدد شود.
۳) سوم، ابزارهای مالی وسیله ای برای تجمیع به شمار می روند. افزودن و انباشت پس اندازهای خانوار برای تأمین مالی طرح های بزرگ سرمایه گذاری، بدون تجمیع که بخش تفکیک ناپذیر نظام مالی است، امکان پذیر نیست. اگر امکان تجمیع از طریق صدور دارایی های مالی وجود نداشت ، این امکان برای خانوارها پدید نمی آمد که سرمایه‌های خود را تجهیز کنند و در سبد متنوعی از دارایی‌های حقیقی سرمایه گذاری نمایند.
● انواع ابزارهای مالی
فرهنگ اصطلاحات تخصصی مالی، واژه " instrument " را به‌عنوان ابزار مالی شناخته و آن را به‌عنوان یک سند رسمی و قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و یا سایر ابزارهای مالی تعریف می کند.
امروزه، انواع بسیار متنوعی از ابزارهای مالی در بازارهای پول و سرمایه دنیا در چهار قالب زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
۱) ابزارهای سرمایه ای (مالکیتی)
۲) ابزارهای استقراضی (بدهی)
۳) ابزارهای مشتقه
۴) ابزارهای ترکیبی.
همچنین، برای پوشش نیازهایی که به طور روزافزون پیچیده تر و متنوع تر می شوند، پیوسته ابزارهای مالی جدید به‌ویژه در قالب ابزارهای مشتقه و ترکیبی، خلق شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
● دارائی‌های مالی
دارایی‌های مالی (در مقابل دارائی‌های حقیقی) به عنوان دارایی‌های نامشهود (سهم الشرکه‌ای از یک مجموعه دارائی‌های شرکت) طبقه بندی می‌شوند. مالکیت دارایی نامشهود با انتشار یکی از انواع دارایی‌های مالی در قالب ابزار سرمایه‌ای (مالکیتی) یا ابزار استقراضی (بدهی) تامین مالی می شود. افراد با دریافت انواع اوراق سهام یا انواع اوراق قرضه صاحب بخشی از سرمایه‌ی شرکت‌ها و عواید حاصل از فعالیت شرکت‌ها می شوند.
این دارایی ها به سه گروه طبقه بندی می شوند:
۱) گروه اول: بدهی‌ای که ادعای مقابل آن ثابت است. صاحب ابزار های مالی بدهی (دارنده اوراق) از سود، مبلغ ثابتی را مطالبه می کند که از این رو این ابزار را " ابزار با درآمد ثابت" می نامند.
۲) گروه دوم: صاحب سرمایه (دارنده سهام یا سهامدار) از سود، مانده را مطالبه می‌کند. به عبارت دیگر ، پس از پرداخت به دارندگان ابزار بدهی، مبلغی بر مبنای عایدات به دارنده این دارایی می پردازد.
۳) گروه سوم: برخی از اوراق بهادار آمیزه‌ای از هر دو گروه را مطالبه می کنند و ابزار مالی در اختیار آنها دو زیستی یا دو رگه نامیده می شود ؛ " سهام ممتاز " و " اوراق قرضه قابل تبدیل " از این گروه هستند.
علاوه بر این سه گروه ، دارائی‌های مالی دیگری نیز وجود دارند که مشتق شده ازسه گروه دارایی‌های مالی که ذکر شد، هستند. برای نمونه ، در برخی از قراردادها، طرف قرارداد یا ناچار است و یا این حق را دارد که یک دارایی مالی را در زمانی در آینده بخرد یا بفروشد. بهای این‌گونه قراردادها از بهای آن دارایی مالی، گرفته شده است؛ از این رو این قراردادها را " اوراق مشتقه " می‌نامند. این ابزارها امکان کنترل ریسک سقوط ارزش بازار دارایی‌های مالی (اوراق سهام و اوراق قرضه) یا امکان مقابله با خطر انتشار (عدم به فروش رسیدن اوراق بهادار در عرضه به مردم) را به ناشر اوراق و سرمایه گذار می دهد.
همچنین، اوراق مشتقه‌ای وجود دارند که مجموعه‌ای از قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله هستند؛ این اوراق عبارتند از: " قراردادهای معاوضه" ، " قراردادهای سقف " و " قراردادهای کف". بطور کلی، قراردادهای مشتقه، راهی کم هزینه برای مهارکردن برخی خطرهای عمده در اختیار ناشر اوراق و سرمایه گذار قرار می دهد.
در مقالات آتی به توضیح بیشتر ابزارهای مالی ذکر شده، خواهیم پرداخت.

ابزارهای مالی چیست؟

شاید در بسیاری از موارد اسم ابزارهای مالی به گوشتان خورده باشد ولی هیچ تعریفی از در ذهن خود ندارید. ابزار های مالی را می توان به صورت ساده اینگونه تعریف کرد که در واقع قراردادی است که به واسطه آن دارایی های مالی یک واحد تجاری افزایش و در مقابل بدهی مالی شرکت دیگر کاهش می یابد. برای مثال فرض کنید شما سهام یک شرکت را خریداری کرده اید، این برگه سهام برای شما یک دارایی مالی است زیرا قراردای است که در آینده به شما منافع می رساند و برای شرکتی که این سهام را منتشر کرده است یک بدهی مالی می باشد. در واقع می توان گفت در سال های اخیر استفاده از این ابزار ها برای تامین مالی و یا سرمایه گذاری در بین افراد و شرکت ها رواج بیشتری داشته است و به همین دلیل در حسابداری استانداردی هم در ایران و هم در استاندارد های بین المللی برای نحوه ارائه و گزارش این ابزار ها تدوین شده است که در ادامه به تشریح آن ها خواهیم پرداخت.
ابزار مالی: هر قراردادی که منجر ابزار های مالی به ایجاد یک دارایی مالی یک واحد تجاری شود و یک بدهی مالی یا یک ابزار سهامداری یک واحد تجاری دیگر باشد.
دارایی مالی: هر دارایی که: یا مبادله ابزارهای مالی با نهادی دیگر تحت شرایطی که به طور بالقوه برای واحد تجاری مطلوب است.
بدهی مالی: هرگونه قرارداد و یا تعهدی که به موجب آن می بایست وجه نقد و یا یک دارایی مالی به شرکت دیگری واگذار شود
یا مبادله ابزار های مالی با شرکت های دیگر تحت شرایطی که به طور بالقوه برای واحد تجاری مطلوب نباشد.
قرار‌دادی که از طریق ابزار‌های مالکانه خود واحد تجاری قابل تسویه است یا تسویه خواهد شد.
1. ابزار غیر‌مشتقه‌ای است که واحد تجاری در ازای آن، نسبت به تحویل تعداد متغیری از ابزارهای مالکانه خود واحد تجاری، متعهد است یا ممکن است متعهد شود؛ یا
2. ابزار مشتقه‌ای است که به روشی غیر از مبادله مبلغ ثابتی نقد یا دارایی مالی دیگر با تعداد ثابتی از ابزارهای مالکانه خود واحد تجاری، قابل تسویه است یا تسویه خواهد شد. برای این منظور، حق تقدمها، اختیارهای معامله یا امتیاز‌های خرید جهت تحصیل تعداد ثابتی از ابزارهای مالکانه خود واحد تجاری در ازای مبلغ ثابتی از هر واحد پول، در صورتی ابزار مالکانه محسوب می‌شود که واحد تجاری متناسب با تمام مالکان ابزار های مالی فعلی همان طبقه از ابزار‌های مالکانه غیر‌مشتقه خود، حق تقدمها، اختیارهای معامله یا امتیازهای خرید را اعطا کند. همچنین برای این منظور، ابزار‌های مالکانه خود واحد تجاری، شامل ابزار‌های مالی قابل ‌فروش به ناشر که طبق بند‌های 12 و 13 استاندارد 36 به عنوان ابزار مالکانه طبقه‌بندی می‌شود، ابزار‌هایی که واحد تجاری را تنها در زمان انحلال، به انتقال سهم متناسبی از خالص داراییهای خود به طرف دیگر، متعهد می‌کند و طبق بند‌های 14 و 15 به عنوان ابزارهای مالکانه طبقه‌بندی می‌شود، یا ابزار‌هایی که قرار‌داد‌هایی برای دریافت یا تحویل آتی ابزار‌های مالکانه خود واحد تجاری است، نمی‌باشد.

استاندارد حسابداری به طور واضح اشاره کرده است که موارد زیر جزء ابزار های مالی نیستند:

الف) دارایی های فیزیکی، به عنوان مثال موجودی کالا، دارایی، تجهیزات ابزار های مالی و تجهیزات، دارایی های اجاره ای و دارایی های نامشهود (حق ثبت اختراع، علائم تجاری و غیره)
(ب) هزینه های پیش پرداخت، درآمد معوق و اکثر تعهدات ضمانت.
(ج) بدهی ها یا دارایی هایی که ماهیت آنها قراردادی نیست.
ابزار مالی قابل ‌فروش به ناشر ابزار مالی است که به دارنده آن، حق فروش به ناشر را در ازای نقد یا دارایی مالی دیگر، می‌دهد یا به خودی خود، با وقوع رویدادهای آتی نامطمئن یا فوت یا بازنشستگی دارنده آن ابزار، به ناشر بازگردانده می‌شود.
بر اساس استاندار های بین الملل ابزار های مالی باید بر اساس محتوا و نه بر اساس شکل قانونی که دارند در حساب ها نگه داری شوند و نهاد هایی که آن ها را منتشر می کنند باید به خود ابزار و اجزای آن را به عنوان سایر بدهی های مالی طبقه بندی کنند.
طبقه بندی ابزار مالی به عنوان بدهی یا حقوق صاحبان سهام به موارد زیر بستگی دارد.
ماهیت قرارداد در هنگام شناسایی اولیه.
تعاریف بدهی های مالی و بدهی حقوق صاحبان سهام.

چگونه باید یک بدهی مالی را از یک ابزار حقوق صاحبان سهام تشخیص داد؟

ویژگی مهم یک بدهی، الزام به انتقال سود اقتصادی است. بنابراین یک ابزار مالی در صورت وجود یک تعهد قراردادی از طرف ناشر برای تحویل پول نقد یا دارایی مالی دیگر به دارنده یا مبادله ابزار مالی دیگری با دارنده تحت شرایط بالقوه نامطلوب برای ناشر، یک بدهی مالی است.
در مواردی که ویژگی مهم فوق الذکر برآورده نشود، در این صورت ابزار مالی یک ابزار حقوق صاحبان سهام است. استاندارد توضیح می دهد که اگرچه دارنده یک ابزار حقوق صاحبان سهام ممکن است حق تقسیم هر توزیع خارج از حقوق صاحبان سهام را داشته باشد، اما ناشر، تعهد یا قراردادی برای انجام چنین توزیعی ندارد. به عنوان مثال، یک شرکت موظف به پرداخت سود سهامداران عادی خود نیست. اگرچه ماهیت و شکل قانونی اغلب با یکدیگر مطابقت دارند، اما همیشه چنین نیست. به طور خاص، یک ابزار مالی ممکن است دارای شکل قانونی حقوق صاحبان سهام باشد، ابزار های مالی اما در اصل یک بدهی است. سایر ابزارها ممکن است ویژگی های هر دو ابزار سهام و بدهی های مالی را با هم ترکیب کنند.
به عنوان مثال، بسیاری از نهادها سهام ممتاز را منتشر می کنند که باید توسط صادرکننده برای یک مقدار ثابت (یا قابل تعیین) در تاریخ آینده ثابت (یا قابل تعیین) بازخرید شود. در مقابل، دارنده ممکن است حق داشته باشد از ناشر بخواهد سهام را در یک تاریخ خاص یا پس از آن برای مقدار مشخصی بازخرید کند. در چنین مواردی، صادر کننده تعهدی دارد. بنابراین این ابزار یک بدهی مالی است و باید به همین ترتیب طبقه بندی شود.
در خاتمه می توان گفت که استاندارد و مباحث مربوط به ابزار های مالی بسیار مهم و البته جزء پیچیده ترین مباحث در حسابداری می باشد که ما در این مقاله سعی کردیم تا به صورت کلی شما را با مفهموم ابزار های مالی آشنا کنیم و در مقالات بعدی به نحوه ارائه و محاسبه و گزارشگری آن می پردازیم. امیدوارم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. لطفا در صورت سوال و یا نیاز به هر گونه مشاوره در زمینه مالی و حسابداری، مالیاتی یا بیمه ای به سایت و یا اینستاگرام ما به آدرس HESABGOO مراجعه فرمایید.

در صورت نیاز به هرگونه خدمات مشاوره مالیاتی، مشاوره بیمه تامین اجتماعی و انجام خدمات از قبیل تهیه صورت های مالی و پیاده سازی سیستم و کنترل و راهبری و اجرای آن با همکاران ما در تیم حسابداری حسابگو تماس بگیرید و اطمینان داشته باشید ابزار های مالی که بهترین خدمات در انتظار شماست.

آشنایی با ابزارهای مالی

کارشناسان و فعالان بازارهای مالی عقیده دارند که نبود ابزارهای مالی مناسب در بازار سرمایه، آن را به بازاری تک بعدی و پرخطر تبدیل نموده است. به بیان دیگر کارشناسان بازارهای مالی بر این باورند که تنها افزایش قیمت ها موجب دستیابی به سود می شود و اگر قیمت ها روند کاهشی به خود بگیرند بازار نزولی شده و در بعضی مواقع سقوط آزاد می کند. علت بکارگیری ابزارهای مالی این است که از سقوط بازار در هنگام پایین آمدن قیمت ها جلوگیری نماید. عدم بکارگیری ابزارهای مالی می تواند انگیزه سرمایه گذاران داخلی و خارجی را تا حد زیادی کاهش دهد و همین مسئله موجب عدم استقبال از بازار سهام می گردد.

به چه چیزهایی ابزارهای مالی می گویند؟

ابزارهای مالی به دارایی هایی گفته می شود که بتوان آن ها را معامله کرد. در دنیای سرمایه گذاری ابزار مالی چیزی است که دارای ارزش مبادله ای باشد. موارد زیر جزو ابزارهای مالی هستند:

• اوراق قرضه
• اوراق بهادار
• برگه سهام
• سند رسمی
• املاک و مستغلات
• پول نقد

ابزارهای مالی به دو دسته ابزارهای نقد و مشتقه تقسیم بندی می شوند. در طول سال های گذشته ابزارهای مالی جدیدی به بازار معرفی شده اند که می توانند نیازهای متنوع سرمایه گذاران را پوشش دهند.

ابزارهای مالی چه نقشی ایفا می کنند؟

می توان سه نقش متمایز برای ابزارهای مالی در نظر گرفت:

نقش اول: برای تامین مالی طرح های بزرگ سرمایه گذاری، ابزارهای مالی می توانند سرمایه ها و پس اندازهای خرد را تجمیع نمایند.

نقش دوم: ابزارهای مالی به گونه ای عمل می کنند که ریسک سیستماتیک وجوه نقد در هنگام نقل و انتقال به پایین ترین حد خود برسد. این ریسک بین عرضه کنندگان و متقاضیان، در هنگام سرمایه گذاری بر روی دارایی های حقیقی وجود دارد.

نقش سوم: اینبار ابزارهای مالی برای افرادی که می خواهند مازاد پول خود را سرمایه گذاری کنند، نقش وسیله ای برای نقل و انتقال وجوه را دارد. بدین ترتیب افرادی که نیاز به سرمایه دارند، می توانند از این وجوه نقد بهره مند شوند.

انواع ابزارهای مالی کدامند؟

در دنیای سرمایه گذاری امروز می توان ابزارهای مالی را به چهار دسته تقسیم بندی کرد:

• ابزار مالی ترکیبی
• ابزار مالی مشتقه
• ابزار مالی بدهی یا استقراضی
• ابزار مالی مالکیتی یا سرمایه ای

معرفی دارایی های مالی

در مجموعه دارایی های یک شرکت، دارایی های مالی نامشهود در مقابل دارایی های حقیقی دسته بندی می گردند. در قالب ابزار استقراضی یا سرمایه ای و با استفاده از منتشر نمودن یکی از انواع دارایی ها، می توان نسبت به تامین مالی مالکیت دارایی نامشهود اقدام نمود. بنابراین سرمایه گذاران برای اینکه به سود برسند، به وسیله خرید اوراق قرضه یا اوراق بهادار، مالکیت قسمتی از سرمایه شرکت را بدست می آورند.

انواع دارایی های مالی کدامند؟

می توان دارایی های مالی را به سه بخش تقسیم بندی نمود:

گروه اول: در این گروه به افرادی که ابزار بدهی دارند، سود پرداخت می شود و پس از آن به دارندگان این نوع دارایی، مبلغی تحت عنوان عایدی پرداخت می گردد.

گروه دوم: این گروه مربوط به ابزار با درآمد ثابت است که صاحبان این دارایی، مبلغ معینی را به عنوان سود دریافت می کنند.

گروه سوم: ترکیبی از دو گروه بالاست که به آن ابزار مالی دوزیستی گفته می شود. این گروه نیز به دو دسته اوراق قرضه قابل تبدیل و سهام ممتاز تقسیم بندی می گردد.

معرفی توافقنامه بازخرید

این توافقنامه که به آن رپو نیز گفته می شود، نقش تاثیرگذاری در بازارهای مالی در هنگام تخصیص سرمایه دارد و جزو با اهمیت ترین ابزارهای مالی است. توافقنامه بازخرید بسیار شبیه به وام وثیقه ای است. رپو به این صورت است که یک نفر تعدادی اوراق بهادار را از طرف دیگر معامله می خرد و فروشنده متعهد می گردد که در صورتی که خریدار تمایل داشته باشد، اوراق فروخته شده را در آینده با قیمت مشخص، بازخرید نماید. نرخ بهره توافقنامه بازخرید با توجه به شرایط بازار به صورت روزانه تعیین می شود. برای تنظیم قرارداد توافقنامه بازخرید توصیه می ابزار های مالی کنیم از مشاوره مالی کمک بگیرید.

در ابزارهای مالی، توافقنامه بازخرید با توجه به تاریخ سررسید آن به سه گروه دسته بندی می گردد:

۱– اوپن رپو یا توافقنامه بازخرید باز: هریک از طرفین می توانند این توافقنامه را فسخ کنند و از طرفی سررسید مشخص ندارد

۲– ترم دپو یا توافقنامه بازخرید با دوره زمانی معین: این توافقنامه دارای تاریخ سررسید بیش از یک روز است.

۳– اورنایت رپو یا توافقنامه بازخرید یک شبه: این توافقنامه به گونه ای تنظیم ابزار های مالی شده است که سررسید یک روزه دارد.

نحوه اجرای توافقنامه بازخرید

این نوع توافقنامه را می توان به چهار صورت اجرا کرد:

• توافقنامه سه طرفه: در این توافقنامه اقداماتی چون به روز رسانی حساب ها، انتقال و نگهداری وثیقه توسط بانک یا اتاق پایاپای که نقش واسطه را دارد، انجام می گیرد.

• توافقنامه نگهداری در حسابها: طبق این توافقنامه، وام گیرنده، وثیقه را در یک حساب داخلی که به اسم وام دهنده است، نگهداری می کند و وثیقه به قرض دهنده منتقل نمی شود.

• توافقنامه خرید و فروش متقابل: در این توافقنامه در صورتی که به اوراق بهادار در مدت دوره قرارداد سودی تعلق بگیرد، این سود نصیب وام دهنده می شود.

• توافقنامه کلاسیک: طبق این توافقنامه اگر به اوراق بهادار در مدت دوره قرارداد بهره ای تعلق بگیرد، این بهره به وام گیرنده می رسد.

در توافقنامه های بازخرید، وجود وثیقه موجب می گردد که تا حد زیادی از ریسک اعتباری آن کاسته شود. البته هیچگاه میزان ریسک به صفر نمی رسد ولی با یک سری تدابیر می توان آن را کاهش داد. ریسک توافقنامه بازخرید به وام گیرنده بر می گردد که امکان دارد در سررسید مشخص شده بازخرید را انجام ندهد و به تعهد خود پایبند نباشد. البته وام دهنده این امکان را دارد که اوراق بهادار را توقیف کند و آن ها را به فروش برساند اما در این مدت زمان، امکان کاهش قیمت اوراق بهادار وجود دارد و این به ضرر وام دهنده است. فاکتورهای مختلفی در ریسک اعتباری دخیل هستند که می توان به نقدشوندگی وثیقه و مدت زمان قرارداد اشاره نمود. مشاوره مالی می تواند ریسک توافقنامه بازخرید را تا حد زیادی پایین بیاورد.

برای مشورت با مشاوره مالی و رفع سوالات خود، با شماره ۴۵۲۹۸-۰۲۱ تماس بگیرید.