آموزش بازار آتی و آپشن

تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله
معاملات آتی و اختیار معامله 2 نوع متفاوت از خرید وفروش در بازار سرمایه هستند.
در بازار آتی سکه دو طرف قرارداد (هم خریدار، هم فروشنده) موظف به انجام تعهدات خود هستند.
در واقع خریدار متعهد به پرداخت وجه نقد و فروشنده متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید میشوند.
اما در بازار اختیار معامله تنها فروشنده است که متعهد میشود.
در حالیکه خریدار اختیار (چه اختیار خرید چه اختیار فروش) متعهد نیست بلکه مختار است.
فروشنده اختیار خرید متعهد به تحویل سکه در تاریخ سررسید بوده و فروشنده اختیار فروش متعهد به پرداخت وجه نقد در روز تحویل است.
اما خریداران اختیار معامله مختار هستند که اختیار معامله را بر حسب منافع خود اعمال کنند یا خیر.
اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است.
دراین قرارداد،خریدارحق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.
فروشنده اختیار معامله اجبار دارد که تا پیش از انقضای مهلت آن، هر زمان که خریدار تمایل به اجرای قرارداد داشت، مفاد قرارداد را اجرا کند.
هم چنین فروشنده باید دارایی معین شده را در قیمت تعیین شده معامله کند.
برای آشنایی بیشتربا این بازار، مقاله با اختیار معامله در بورس بیشتر آشنا شویم راببینید.
بازار آتی چیست؟
اهالی کسب و کار همواره از ریسک و نااطمینانی گریزاناند.
مثلا یک تولید کننده نبایدمواد اولیه مورد نیازش را هربار به یک قیمت بخرد
یا یک کشاورز به دنبال یک بازار مطمئن برای فروش محصولاتش است تا براساس قیمت آن درباره ترکیب تولیدات خود تصمیم بگیرد.
این دغدغه ها باعث تشکیل بازار آتی جهت پوشش ریسک شده است .
منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی میکنیم. اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم .
درواقع میخواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم.
بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی میگویند.
ویژگی های بازار آتی چیست؟
استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگیها و منافع بسیار زیادی است که میتواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند.
از این منافع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- معافیت مالیاتی
- تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
- امکان برداشت یکروزه موجودی از حساب
- کارمزدهای بسیار پایین
- امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
- واریز روزانه سود و زیان بهحساب مشتری
در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آموزش بازار آتی و آپشن آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند.
برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.
چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟
بازار آتی به دلیل اینکه منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین میکند.فرصت کسب سود را برای نوسانگیران نیز فراهم میکند.در جهان طرفداران زیادی دارد.
فعالان این بازار به سه دسته تقسیم میشوند:
- خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند. امروز در بازار آتی باقیمت معین پیشخرید میکنند.
- فروشندگان کالا : اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانندامروز میتوانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیشفروش کنند.
- نوسانگیرها : اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند. بلکه میخواهند با پیشبینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.
نماد معاملاتی در بازار آتی به چه صورت است؟
تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا توسط بورس به صورت استانداردتعیین میشود.
فقط برای سررسیدی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.
هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود.
هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است.
تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .
به عنوان مثال نماد معاملاتی SAFME98 نشان دهنده قرارداد آتی زعفران نگین تحویل مهر 98 است.
اهرمی بودن قراردادهای آتی به چه معناست؟
به طور کلی خاصیت اهرم با عث میشود با نیروی کم نتیجه چندبرابری داشته باشیم.
در قراردادهای آتی هم این خاصیت بر قرار است.
سرمایه گذاری در قرارداهای آتی بازدهی چندین برابری دارد.
عکس این موضوع نیز برقرار است و احتمال زیان چند برابری اصل سرمایه وجود دارد.
چه کالا هایی در بازار آتی معامله می شود؟
در بورس کالای ایران محصولات کشاورزی زعفران و زیره به صورت قراردادهای آتی مورد معامله قرار می گیرند.
اندازه هر قرارداد آتی زعفران 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است
با اخذ یک موقعیت در زعفران ، 100 گرم و در زیره 100 کیلوگرم معامله کرد.
بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است.
امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد.
قیمت تسویه، قیمتی است که روزانه پس از پایان جلسه معاملات توسط بورس به منظور به روزرسانی حساب ها محاسبه و اعلام می شود.
سود و زیان معامله گران براساس قیمت تسویه سنجیده می شود .
این قیمت مبنای معاملات روز بعد نیزمی باشد.
چگونه کد معاملاتی آتی بگیریم؟
طبق دستورالعمل بورس، برای اخذ کد معاملات آتی، لازم است دو حساب بانکی توسط متقاضی افتتاح شود.
یک حساب تحت عنوان حساب عملیاتی (در اختیار بورس) شناخته میشود
حساب دیگر حساب مکمل مشتری است.
زمان برداشت وجه از حساب در اختیار، مبلغ مورد نظرمشتری به حساب مکمل معرفی و تائید شده، واریز میگردد.
لیست مقالات و مطالب آموزش سرمایه گذاری در بورس در بورس
قبل از شروع صحبت درباره سرمایه گذاری، باید بدانیم که دارایی چیست و چه انواعی دارد، دارایی ها دسته بندی های مختلفی دارند، مثلا آنها رو میشود به دو دسته مشهود و نامشهود تقسیم کرد. دارایی های مشهود، داریی هایی هستند که قابل لمس و فیزیکی هستند. دارایی های نامشهود هم به تبع ان، دارایی هایی هستند که قابل لمس نیستند.
سرمایه گذاری
سرمایه گذاری، دارایی است که برای ایجاد درآمد یا کسب سود در طول زمان خریداری میشود. سرمایه گذاری معمول شامل سهام، اوراق بهادار (مثل اوراق مشارکت و. )، املاک و مستغلات میباشد. علاوه بر این کامودیتی ها (مثل طلا)، حساب های پس انداز، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن (مثل اختیار معامله) را هم میتوانیم جزئی از انواع سرمایه گذاری تقسیم بندی کنیم. انواع سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار قابل معامله هستند که عملکرد شرکت ها و اخبار دیگر روی قیمت آن ها تاثیرگذار است.
به صورت کلی، هرچه مدت زمان سرمایه گذاری طولانی مدت تر باشد، شانس افزایش قیمت دارایی بیشتر است. به زبان دیگر، به طور کلی سرمایه گذاری هرچه بلندمدت تر باشد، سودی که کسب میکنید بیشتر خواهد بود. در مقابل هرچه مدت زمان سرمایه گذاری کوتاه تر باشد، ریسک سرمایه گذاری هم بیشتر خواهد بود. البته همیشه این ریسک وجود دارد که قیمت دارایی در طول مدت، به جای افزایش، کاهش پیدا کند.
به طور کلی میتوانیم دارایی ها را برای سرمایه گذاری به دسته های زیر تقسیم کنیم:
روش های سرمایه گذاری
سرمایه گذاری را میتوانیم به دو دسته زیر تقسیم کنیم:
• سرمایه گذاری شخصی
• سرمایه گذاری قرضی
سرمایه گذاری شخصی: این نوع از سرمایه گذاری، احتمالا اولین حالتی است که با شنیدن کلمه سرمایه گذاری به ذهن میاید. در سرمایه گذاری شخصی، فرد میتواند در سهام، کسب و کار، املاک و اشیای گران قیمت سرمایه گذاری کند.
سرمایه گذاری قرضی: یکی از راه های سرمایه گذاری، قرض دادن پول است. قرض دادن پول در واقع به یک دسته از اوراق بهادار اشاره میکند که در آموزش بازار آتی و آپشن آن شما با خرید اوراق بهادار، انگار به شرکت پول قرض داده اید و شرکت به شما بدهکار است. به این علت است که به این دسته از سرمایه گذاری، سرمایه گذاری قرضی میگوییم. اوراق مشارکت، قرضه و. از این دسته هستند.
علاوه بر این، شما با سپرده گذاری پول خود در بانک به نوعی انگار پول خود را به بانک قرض داده اید تا بانک از آن برای وام دادن به افراد و استفاده های دیگر استفاده کند.
باید توجه کنید که تحصیلات و اقلام مصرفی (مثل خودرو، اثاثیه منزل و. ) جزوی از هیچکدام از این دسته ها نیست. در واقع ممکن است فروشندگان این کالاها یا افراد بخاطر نوسانات قیمتی آنها، اعتقاد داشته باشند که این اقلام در واقع سرمایه گذاری هستند اما در اقتصاد، این اقلام جزو سرمایه گذاری دسته بندی نمیشوند.
انواع روشهای سرمایهگذاری دیگر
به طور معمول، سرمایهگذاری به دو روش کلی تقسیم میشود.
• سرمایهگذاری مستقیم یا شخصی
در این روش فرد، به طور مستقیم اقدام به سرمایهگذاری میکند و باید دو مرحله فرآیند سرمایهگذاری را خودش، به تنهایی انجام دهد.
• سرمایهگذاری غیرمستقیم یا نهادی
در این روش فرد، از واسطههای مالی کمک میگیرد. آنها رابط بین او و طرح سرمایهگذاری هستند. واسطههای مالی از طریق انتشار حق مالی، همراه با تعهدشان و عرضه آن به مشارکتکنندگان، به کسب پول در بازار سرمایه میپردازند و سپس این وجوه را سرمایهگذاری میکنند.
به چه روشهایی میتوانیم سرمایهگذاری کنیم؟
سرمایهگذاری از نظر موضوع به دو دسته واقعی و مالی تقسیم میشود. گاهی موضوع سرمایهگذاری داراییهای واقعی است و گاهی سرمایهگذاری در داراییهای مالی انجام میشود.
داراییهای واقعی، آن دسته از داراییها میباشند که ارزششان متکی به خودشان میباشد. برای نمونه مسکن و طلا نمونهای از این داراییها هستند. داراییهای مالی، دستهای دیگر از داراییها میباشند که ارزششان متکی به خودشان نیست و نیازمند ضمانت و اعتباردهی شخص دیگری هستند. به طوری که بدون اعتبار آن شخص، دیگر، ارزشی ندارند! چک، سهام، سپرده بانکی و اوراق مشارکت، نمونهای از این داراییها میباشد. در ادامه با مهمترین روشهای سرمایهگذاری داراییهای واقعی و مالی آشنا خواهیم شد.
نمونههایی از مهمترین سرمایهگذاریهای واقعی، شامل سرمایهگذاریهایی است که بر روی املاک و مستغلات و یا دیگر کالاهای فیزیکی انجام میشود. برای مثال، اشخاصی که به دلیل افزایش سرمایه و یا کسب درآمد اقدام به خرید خانه، آپارتمان و یا زمین میکنند، سرمایهگذاری واقعی دارند. گاهی کسب درآمد، ناشی از اجاره و یا فروش این املاک به قیمتی بالاتر از قیمت خرید میباشد. و یا افرادی که به خرید طلا، نقره و جواهراتی مثل الماس و یاقوت که قابلیت خرید و فروش مجدد دارند، میپردازند، به نوعی یک سرمایهگذاری واقعی را انجام میدهند.
معروف ترین سرمایهگذاریهای مالی شامل سرمایهگذاری در انواع اوراق بهادار و قراردادهای مبتنی بر آنها و یا محصولات ارائه شده از طرف موسسات مالی است. این نوع از سرمایهگذاری با توجه به ماهیتی که دارد، در دستههای پنجگانه زیر طبقهبندی میشود.
پیش از تعریف اوراق بدهی، بهتر است تا با تعریف اوراق بهادار آشنا شوید. با خرید اوراق بهادار، پولتان را برای مدتی محدود به فرد، گروه و یا سازمانی قرض میدهید. برخی از شرکتهای دولتی و خصوصی این اوراق را به طور مداوم در اختیار افراد قرار میدهند. وظیفه صدور این اوراق بر عهده خزانهداری کشور است. با پایان یافتن زمان مشخص شده در این اوراق، افراد سرمایهگذاریکننده، مقدار سرمایهگذاری شده اولیه به همراه سود حاصل را دریافت خواهید کرد. البته این سود در مقابل سرمایهگذاری در سهام که در ادامه شرح داده میشود، بسیار ناچیز است و ریسک کمتری دارد.
به طور کلی، سرمایهگذاری بر روی سه نوع از اوراق بهادار با نامهای اوراق بدهی، اوراق حقوقی صاحبان سهام و ابزارهای مشتقه انجام میشود که در ابتدا به شرح آموزش بازار آتی و آپشن اوراق بهادار پرداخته میشود.
اوراق بدهی
قراردادی رسمی بین سرمایهگذار یا همان وامدهنده و فروشنده اوراق یا همان وامگیرنده است که در آن، وامگیرنده متعهد میشود تا اصل سرمایهگذاری به همراه بهره توافقشده را در موعد زمانی مشخصشده به وامدهنده پرداخت کند. در حقیقت، شرکتها و نهادهای کشور با صادر کردن این اوراق، منابع مالی مورد نیازشان را تامین میکنند. اوراق بدهی از جمله اوراق کمریسک به شمار میآید و مشخصاتی نظیر تاریخ سررسید، نرخ سود اسمی، ارزش اسمی و قیمت فروش دارند.
علاوه بر ریسک کم، از جمله مزایای این اوراق میتوان به مشارکت سرمایهگذاران در کمک به تامین مالی شرکتها و بنگاهها اشاره کرد. اوراق بدهی انواع مختلفی از جمله اوراق مشارکت، قرضه، رهنی، صکوک، سپرده بانکی، بازرگانی، اسناد خزانه و موارد دیگر دارند. زمان این قرارداد نیز میتواند بسیار کوتاه و یا بلند باشد.
اوراق حقوقی صاحبان سهام
این اوراق نیز مانند اوراق بدهی نوعی از اوراق بهادار است که به جای آنکه نشاندهنده بدهی باشد، مالکیت سرمایهگذار نسبت به یک دارایی یا شرکت را نشان میدهد. با خریدن سهام، صاحب بخشی از یک شرکت سهامی عام خواهید شد. خرید سهام نیازمند دانش اقتصادی، شناخت بازار و شانس است! این روش سرمایهگذاری با ریسک زیادی همراه است. امروزه سهام به صورت حضوری، آنلاین و یا از طریق دلالان به فروش میرسد اما اصلیترین بازار برای خرید و فروش اوراق سهام، بورس میباشد. با خرید هر سهم در سود وزیان آن شریک خواهید شد. اوراق سهام به مواردی مثل سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه، اوراق مشارکت، حق تقدم و موارد دیگر تقسیم میشود.
ابزارهای مشتقه
همان طور که از نام ابزار مشتقه مشخص است، این روش سرمایه گذاری، ارزشش را از چیز دیگری گرفته است. ابزار مشتقه به تنهایی ارزشی ندارد و ارزش حقیقی آن به موارد دیگری مثل ارز، طلا، بازار اوراق بهادار وابسته است. اغلب سرمایهگذاران، آشنایی کمی نسبت به ابزارهای مشتقه دارند. در حال حاضر دو نوع از ابزارهای مشتقه یعنی اختیار معاملات و قراردادهای آتی در بازار فرابورس، فراهم میباشد. قراردادهای آتی به دو دسته آتی کالا و آتی سهام تقسیم میشوند. در این قرارداد خریدار متعهد میشود تا کالایی مشخص یا سهامی خاصی را خریداری نماید. علاوه بر آن که، قیمت و زمان خرید را نیز معین میکند. در مقابل فروشنده نیز موظف است تا به تضمین فروش این کالا و یا سهام در زمان تعهد شده و با قیمت مشخص شده بپردازد. در قراردادهای اختیار معامله نیز، دو طرف فروشنده و خریدار در خصوص خرید و فروش یک دارایی در زمان آینده، توافق میکنند.
صندوقهای سرمایهگذاری
صندوقها نوعی نهاد مالی واسطه میباشند که به جمعآوری وجوه مردم میپردازند تا این وجوه را در اوراق بهادار سرمایهگذاری نمایند و با استفاده از سود حاصل از این اوراق، به مردم منفعت برسانند. انواع متعددی از صندوقهای سرمایهگذاری وجود دارد که برای مثال میتوان از صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام، صندوقهای سرمایهگذاری مختلط، صندوق سرمایهگذاری اشتراکی و صندوق سرمایهگذاری قابل معامله یا EFT نام برد.
سایر سرمایهگذاریها
سپرده بانکی، نوعی سرمایهگذاری است که از طریق بانکها ارائه میشود. این سرمایهگذاری در حسابها و بازههای زمانی مختلف، نرخ سود متفاوتی دارد. این روش از جمله روشهای کمریسک و با بازدهی پایین محسوب میشود.
بیمه بازنشستگی، به همراه ترکیبی از سهام، سپردههای بانکی و اوراق بهادار، منجر به اطمینان بازنشستگان نسبت به آینده میشود. معمولا این بیمهها معاف از مالیات هستند. هرچند نمیتوان بیمه بازنشستگی را به عنوان یک روش سرمایهگذاری محسوب کرد!
ارزهای دیجیتال، از جمله جدیدترین حوزههای سرمایهگذاری در دنیا محسوب میشوند. بیتکوین و اتریوم دو نمونه از مشهورترین ارزهای دیجیتال میباشند. در حال حاضر، خرید و فروش ارزهای دیجیتال، با ریسک زیادی همراه است.
انواع سرمایهگذاری، دارای تقسیمبندیهای دیگری نیز میباشد. در شکل زیر آموزش بازار آتی و آپشن با دخیل کردن عامل بازار و شکل درآمدی، یکی از این تقسیمبندیها را مشاهده میکنید.
فیلم آموزش و وبینار آشنایی با سیستم فوق حرفه ای آتی زعفران در بورس
همان طور که می دانید ایران در بین تولیدکنندگان زعفران در کل جهان توانسته رتبه اول را از آن خود نماید. رتبه دوم نیز متعلق به اسپانیا می باشد و می توان گفت رقابت آن با ایران بسیار تنگاتنگ می باشد و در واقع این موضوع ناشی از بسته بندی مرغوب زعفران های اسپانیاست.
چارت ایران : برای از میان برداشتن این مشکل ایران به فکر راه اندازی معاملات آتی زعفران در بورس ایران افتاد. از این رو برای اولین بار در خرداد 97 قراردادهای آتی زعفران در بورس کالای ایران با هدف فراهم سازی سامانهای جهت پوشش ریسک تولید کنندگان ایرانی و شفافیت بیشتر در این بازار راه اندازی شد.
منظور از پوشش ریسک دستیابی به موقعیتی در بازار می باشد که ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت کاهش پیدا کند و یا به طور کامل از میان برداشته شود. به نوعی سرمایه گذار این امکان را خواهد داشت تا از طریق ورود به این قرارداد در آینده موفق به فروش دارایی خود با قیمت مشخص گردد. در چنین حالتی قیمت دارایی خریداری شده تحت تاثیر نوسانات بازار قرار نخواهد گرفت و سرمایه گذاران می توانند در زمان آینده با قیمتی مشخص دارایی مربوطه را به فروش برسانند.
برای نمونه کشاورزی را در نظر بگیرید که قصد تولید 51 کیلوگرم زعفران برای سال آینده دارد. برای فروش محصول دو راه پیش روی او وجود خواهد داشت، حالت اول این است که کشاورز می تواند در زمان برداشت، زعفران پرورش داده خود را به قیمت درخواستی خریداران به فروش برساند و دومین حالت نیز فروش محصولات به قیمت مد نظر خود در آینده می باشد. در حالت دوم کشاورز قادر به تعیین قیمت فروش محصول خود از الآن برای آینده است. از این رو کشاورز این امکان را خواهد داشت تا از طریق ورود به قرارداد آتی زعفران محصول خود را به قیمتی که برای آینده در نظر گرفته است به فروش برساند و این کار بی شک او را از ریسک کاهش قیمت به هنگام برداشت محصول در امان خواهد نمود.
به طور کلی امروزه در بورس کالای ایران دو نوع زعفران رشتهای بریده ممتاز (نگین) و زعفران رشته ای درجه یک مورد تایید می باشد. قراردادهای آموزش بازار آتی و آپشن آتی زعفران نگین با نماد SAFMMYY و قرارداد آتی پوشال معمولی با نماد OSFMMYY به نمایش در خواهند آمد که MM به معنای ماه سررسید و YY نشان دهنده سال سررسید است. برای نمونه نماد SAFSH97 تاریخ سررسید ماه شهریور و سال 97 برای قرارداد نگین را نشان می دهد.
البته لازم به ذکر است که حتی در صورتی که شما محصول زعفرانی نیز نداشته باشید می توانید تنها از طریق دریافت کد معاملاتی به خرید و فروش زعفران بپردازید و از نوسانات قیمتی آن بهره ببرید. بازار آتی زعفران را می توان بازاری دوطرفه دانست که در آن هم امکان خرید و در واقع استفاده از افزایش قیمت ها و هم امکان فروش و بهره مندی از کاهش قیمت ها وجود خواهد داشت.
به طور کلی یک قرارداد آتی زعفران دارای مشخصه های زیر می باشد:
- اندازه هر قرارداد= 100 گرم
- دامنه نوسان= 5 درصد روزانه
- کارمزد خرید و فروش= ۳۰۰ تومان برای خرید و ۳۰۰ تومان برای فروش روی هر قرارداد
- زمان معاملات= شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۷ و پنجشنبه ها از ساعت ۱۰ الی ۱۶
- حداقل وجه تضمین= ۷۰% وجه تضمین اولیه
- جه تضمین اولیه= وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی زعفران نگین در حال حاضر ۴۶۰۰۰۰۰ ریال و وجه تضمین قراردادهای آتی زعفران رشته ای درجه یک (پوشال معمولی) مبلغ ۲۸۰۰۰۰۰ ریال
در مجموعه فیلم آموزشی زیر اطلاعات جامع و کامل تری در رابطه با معاملات زعفرانی توسط سجاد بوربور از میداس سرمایه در اختیار شما عزیزان قرار خواهد گرفت.
معاملات آتی
درسال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج فروشندگان و خریداران شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده با قیمت توافق شده بفروشد.
آذرماه ١٣٨۴ را می توان به عنوان سرآغاز جشن بلوغ بازار سرمایه ایران قلمداد کرد. در آن تاریخ طبق تصویب مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون جدید بازار سرمایه که توسط دولت محترم به مجلس تقدیم شد، معاملات اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی کالا در بورس شکل قانونی پیدا نمود و مراجع تقلید نیز قبل از دولت و مجلس مجوز لازم را تنفیذ نموده بودند.
آتی کالا
قرارداد آتی توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز ،زعفران رشته ای درجه یک ، زیره سبز و پسته داراییهای پایه پذیرفته شده به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.
از مزایای قراردادهای آتی امکان پوشش ریسک (hedging) با هزینه کم، امکان سود آوری در بازار نزولی ( short sell)، امکان ورود در بازارهای بزرگتر با سرمایه کم (leverage)، آربیتراژ می باشد.
نرخ تسویه درپایان روز معاملاتی کشف میگردد و با توجه به آن به روزرسانی حسابها صورت میپذیرد و سود و زیان کلیه قراردادهای باز توسط اتاق پایاپای بورس محاسبه و در حساب مشتریان اعمال می گردد. قیمت تسویه روزانه هم اکنون بر اساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی و قیمت تسویه لحظه ای براساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به هر لحظه محاسبه خواهد شد.
در صورتیکه پس از کشف نرخ تسویه و اعمال آن در صورتحساب مشتریان، موجودی حساب از حداقل سپرده تعیین شده توسط بورس کمتر گردد اخطار افزایش وجه تضمین برای مشتریان ارسال می گردد. مشتریان فرصت دارند تا یک ساعت پس از شروع معاملات روز بعد نسبت به افزایش موجودی خود اقدام نمایند.در صورت عدم واریز وجه در زمان اعلام کارگزار از سوی مشتری، کارگزار موظف است با اخذ موقعیت معکوس نسبت به بستن معامله باز مشتری اقدام نماید.
بیشتر قراردادهای آتی، منجر به تحویل فیزیکی کالا نمیشود علتش آن است که اکثر سرمایه گذاران قبل از فرا رسیدن زمان تحویل کالا، اقدام به بستن قرارداد یا Offsetting می نمایند. تبدیل تعهد از طریق اتخاذ یک ”موقعیت تعهدی“ جدید معکوس در مقابل ”موقعیت تعهدی باز“ مشتری صورت می پذیرد.
تمامی افراد حقیقی و حقوقی میتوانند با مراجعه به شعب کارگزاری سهم آشنا با همراه داشتن اصل مدارک هویتی و تکمیل فرم ها اقدام به اخذ کد معاملاتی قرارداد آتی نمایند. و همچنین در صورت داشتن شرایط لازم بعد از اخذ مجوز دسترسی به سامانه برخط معاملات قراردادهای آتی، کد کاربری آموزش بازار آتی و آپشن و کلمه عبور برای استفاده از خدمات آنلاین برای مشتریان محترم صادر میگردد .
گواهی سپرده کالایی
گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد. بر اساس گزارش های منتشر شده توسط نهادهای بین المللی قبوض انبار از ابزارهای متداول تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و حتی برخی کشورهای در حال توسعه به حساب می آیند. از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، برای تمامی بخش های اقتصادی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.
تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، میتوانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار (در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.
پکیج جامع رایگان آموزش آتی سبد سهام (آتی شاخص)
با توجه به اینکه در بازار نقدی بورس فقط امکان خرید سهام وجود دارد و معمولا در روزهایی که بازار شدیدا نزولی است، امکان کسب سود از بازار وجود ندارد، این نیاز احساس می شد تا بستری در بورس اوراق بهادار تهران فراهم شود تا معامله گران علاوه بر موقعیت خرید امکان اخذ موقعیت فروش نیز داشته باشند تا بتوانند در بازارهای نزولی با اخذ موقعیت فروش، سود کسب کنند. به عنوان مثال در سال 97 اصلاح شدید شاخص کل از 9 مهر ماه آغاز شد و تا 1 دی ماه نیز ادامه یافت. در این مدت که کمتر از 3 ماه به طول انجامید شاخص کل با اصلاح 42500 واحدی روبرو شد. در این مدت افرادی که در بازار سرمایه فعال بودند نه تنها سودی نکردند بلکه بخش زیادی از سود خود را هم که در تابستان به دست آورده بودند، از دست دادند. آتی سبد سهام یا آتی شاخص از 25 آذر ماه 97 راه اندازی شد. در این پکیج ویدیویی جامع که با کیفیت Full HD در مدت زمان 40 دقیقه تهیه شده است، به آموزش آتی سبد سهام یا آتی شاخص می پردازیم که می توانید به رایگان دانلود نمایید.
آتی سبد سهام یک بازار دو طرفه است. یعنی معاملهگر علاوه بر موقعیت خرید، در موقعیت فروش هم می تواند سود کسب کند. بنابراین قرارداد آتی سبد سهام قراردادی دو طرفه است كه بر اساس آن، خریدار و فروشنده تعهد میکنند، سهام پایه قرارداد را به قیمت مشخص و در تاریخ معینی که به آن تاریخ سررسید گفته می شود، معامله کنند. منظور از تاریخ سررسید تاریخی است که پس از آن قرارداد آتی منقضی می شود.
آنچه در پکیج آتی سبد سهام خواهید آموخت …
- ضرورت استفاده از آتی شاخص و تعریف آن
- نمادهای 7 گانه قراردادهای آتی شاخص
- تعریف سبد پایه و سبد مرجع
- نحوه معامله قراردادهای آتی شاخص
- نحوه محاسبه وجه تضمین اولیه
- بستن موقعیت باز با معامله معکوس
- سود و زیان حاصل از موقعیت باز پس از پایان جلسه معاملاتی
- وجه تضمین لازم و وجه تضمین حداقل
- فرآیند تسویه نهایی
- روش تصادفی در فرآیند تسویه نهایی
- کارمزدهای معاملاتی قراردادهای آتی
- هزینه های تسویه نهایی (شامل کارمزد تسویه نهایی، مالیات و جریمه نکول)
- تعدیل قراردادهای آتی
- نحوه محاسبه قیمت تسویه روزانه
- کارگزاری های فعال در معاملات آتی شاخص و نحوه دریافت کد معاملاتی
- زمان انجام معاملات قراردادهای آتی شاخص
- مزایا و معایب قراردادهای آتی سبد سهام
توجه : در صورتی که به تازگی فعالیت خود را در بورس آغاز کرده اید، توصیه می شود ابتدا دوره ورود هوشمندانه به بورس را که به صورت رایگان و ویدیویی منتشر شده است، ببینید.